Macht, inspiratie en ideaal:
beschermvrouwen in de kunstgeschiedenis
Van de oudheid tot en met de twintigste eeuw is het beschermen van de beeldende kunsten en de architectuur een belangrijke manier voor vrouwen om keuzevrijheid uit te oefenen in een wereld die anders voor hen gesloten blijft. Uit recent onderzoek blijkt dat het steunen, verzamelen en aanmoedigen door vrouwen meer impact heeft gehad op de geschiedenis van de kunst dan lang is gedacht. Behalve dat het eer betoont aan iemands geloof, stad of zichzelf, is het beschermen van kunst ook een aangename bezigheid voor veelal rijke vrouwen.
In deze inleiding schets ik de geschiedenis van het mecenaat in een notendop, de motieven van beschermvrouwen in het vroegmoderne Europa en komt u te weten wat een “zuivelkoningin” is.
Weduwen en vrouwengemeenschappen bestellen werk bij grote kunstenaars als Raphael en Correggio. Bij het geven van opdrachten voor kunst bewandelt een edelvrouw aan de hoven in de Italiaanse renaissance een dunne lijn tussen gepaste vertoningen van hoofse schittering en beschuldigingen van ongepastheid. Vrouwen zoals Eleonora van Aragon, Isabella d’Este, Veronica Gambara, Paola Gonzaga van Fontanellato creëren schitterende studiolo’s.
Aan het begin de twintigste eeuw is op zaterdagavonden de Parijse salon van Gertrude Stein de favoriete plek voor Henri Matisse, Picasso en Man Ray. Stein is niet de enige en eerste die met haar salon aanzienlijke invloed uitoefent op artistieke aangelegenheden. De salon functioneert al in de negentiende als een beschutte ruimte voor vernieuwing in Parijs, Wenen en New York.
Een aantal machtige vrouwen voor 1800 maakt binnen het kader van hun tijd eigen keuzes op het gebied van architectuur. We reizen daarvoor naar het Ottomaanse rijk en naar het Engeland van de zestiende en zeventiende eeuw. Aan het begin van de twintigste eeuw geven eigenzinnige vrouwen aan Frank Lloyd Wright, Gerrit Rietveld en Mies van der Rohe opdrachten voor modernistische huizen. Dit gaat niet altijd van een leien dakje.
Kosmopolitische vrouwen zoals Peggy Guggenheim, Catharine Dreier en Hilla Rebay kopen moderne kunst aan. Ze verlangen te emanciperen en om geëngageerde kunstenaars aan de wereld te presenteren. Gesteund door de opkomende kunstmarkt worden vrouwelijke verzamelaars een drijvende kracht achter beroemde musea voor moderne kunst.
Vrouwen in de kunstwereld komen met een boeiende visie op het ondersteunen van kunstenaars. Het hedendaagse mecenaat zorgt voor diversiteit en geeft minderheden een podium.
Het inschrijfgeld voor de cursus “Beschermvrouwen in de kunstgeschiedenis” bedraagt € 97,50 . Inclusief een kopje thee of koffie in de pauze. Ook ontvangt u na elke bijeenkomst een uitgebreide digitale samenvatting.
Het spannende samenspel
tussen architectuur en sculptuur
De faam van München, kunststad 1850-1910